در دنیای پرشتاب و شهری امروز، بسیاری از افراد علاقه‌مند به پرورش گیاهان آپارتمانی هستند، اما ممکن است به دلیل محدودیت فضا یا نبود خاک مناسب، از این علاقه صرف‌نظر کنند. خبر خوب این است که گیاهان هیدروپونیک (hydroponic plants)، گیاهان بدون خاک، و گل‌هایی که در آب یا محیط‌های دیگر رشد می‌کنند، راه‌حلی نوآورانه و بسیار زیبا برای علاقه‌مندان به نگهداری گیاهان بدون نیاز به خاک هستند. در این مقاله، به معرفی 20 گل و گیاهی می‌پردازیم که بدون خاک نیز قابلیت رشد دارند. این گیاهان از منظر علمی، کاربردی و زیبایی‌شناسی بررسی می‌شوند تا انتخابی مناسب برای خانه، محل کار یا حتی پروژه‌های فضای سبز شهری باشند.
بامبو خوش‌شانس یکی از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی است که بدون نیاز به خاک رشد می‌کند. این گیاه به‌راحتی در یک ظرف پر از آب تمیز و چند سنگ برای نگهداری ساقه قابل پرورش است. نور غیرمستقیم و تعویض آب هر دو هفته یک‌بار برای حفظ سلامت آن کافی است.
نحوه پرورش: ساقه‌های بامبو را در یک گلدان شیشه‌ای یا سرامیکی قرار دهید، مقداری سنگ‌ریزه برای تثبیت استفاده کرده و گلدان را با آب مقطر یا جوشیده‌شده سرد پر کنید. از قرار دادن آن در نور مستقیم خودداری کنید.
پتوس با برگ‌های قلبی شکل و سبز براق خود، یکی از مقاوم‌ترین گیاهان برای رشد در آب است. این گیاه در گلدان‌های شیشه‌ای بسیار زیبا به نظر می‌رسد و حتی در نور کم نیز رشد خوبی دارد.
نحوه پرورش: یک شاخه از پتوس را با حداقل یک گره زیر آب جدا کرده و در یک ظرف شیشه‌ای پر از آب بگذارید. هر دو هفته یک بار آب را تعویض و ظرف را در نور غیرمستقیم قرار دهید.
اسپاتی‌فیلوم که به لیلی صلح نیز معروف است، با گل‌های سفید و برگ‌های سبز تیره‌اش، می‌تواند در محیط‌های بدون خاک و با ریشه در آب رشد کند.
نحوه پرورش: ریشه‌های گیاه را تمیز کرده و در یک ظرف شیشه‌ای پر از آب قرار دهید. از افزودن چند قطره کود مایع رقیق‌شده هر ماه یک‌بار استفاده کنید و آب را مرتب تعویض کنید.
سنسوریا یا گیاه زبان مادرشوهر، قابلیت رشد در سیستم‌های هیدروپونیک را دارد. این گیاه نسبت به شرایط سخت بسیار مقاوم است و برای افراد مبتدی گزینه‌ای عالی محسوب می‌شود.
نحوه پرورش: برگ‌های بالغ گیاه را برش دهید و در یک بطری شیشه‌ای با ارتفاع متوسط حاوی آب قرار دهید. گیاه را در محلی با نور زیاد ولی غیرمستقیم بگذارید.
فیلودندرون‌ها به‌راحتی در آب قابل تکثیر و رشد هستند. کافی است یک شاخه از آن‌ها را با چند گره در آب قرار دهید تا ریشه بدهد. این گیاهان برای دکوراسیون داخلی بسیار مناسب‌اند.
نحوه پرورش: قلمه‌هایی با حداقل دو گره را در ظرفی شفاف از آب بگذارید. هر هفته آب را تعویض کرده و گیاه را در محیطی روشن اما به دور از نور مستقیم قرار دهید.
برگ‌قاشقی از جمله گیاهانی است که در محیط بدون خاک به‌خوبی رشد می‌کند. این گیاه نیاز به آبیاری منظم ندارد و در شرایط نور متوسط تا زیاد عملکرد خوبی دارد.
نحوه پرورش: قلمه‌های برگ‌دار را در آب با دمای اتاق قرار دهید. بهترین عملکرد در نور زیاد و غیرمستقیم حاصل می‌شود. هر دو هفته یک‌بار آب تازه اضافه کنید.
گندمی با برگ‌های کشیده و خطوط سفیدرنگ، به‌خوبی در آب رشد می‌کند. می‌توانید بچه‌گیاهان آن را جدا کرده و در لیوان آب قرار دهید تا ریشه‌دار شوند.
نحوه پرورش: شاخه‌های بچه‌گیاه را جدا کرده و در ظرفی از آب قرار دهید تا ریشه‌ها ظاهر شوند. پس از ریشه‌دهی، می‌توانید گیاه را در آب نگه دارید یا به خاک منتقل کنید.
این گیاه زیبا، با گل‌های بنفش یا صورتی، قابلیت رشد در محیط بدون خاک دارد، اگرچه نیاز به مراقبت بیشتری دارد. استفاده از محیط‌های ژلی یا سیستم‌های هیدروپونیک برای آن پیشنهاد می‌شود.
نحوه پرورش: از محیط‌های ژلی مخصوص یا بسترهای پلیمری استفاده کنید. گیاه به نور ملایم و رطوبت بالا نیاز دارد. هر دو هفته کود مایع اضافه کنید.
ریحان یکی از گیاهان معطر است که در آب نیز قابل پرورش است. این گیاه برای آشپزخانه بسیار مناسب است.
نحوه پرورش: یک شاخه ریحان را از قسمت بالایی جدا کنید و در لیوانی از آب قرار دهید. در کنار پنجره آفتاب‌گیر نگهداری شود. آب را مرتباً تعویض نمایید.
نعناع نیز همانند ریحان به‌راحتی در آب رشد می‌کند. برگ‌های آن عطری خوش دارد و می‌توان از آن برای تهیه چای یا نوشیدنی‌های گیاهی استفاده کرد.
نحوه پرورش: چند ساقه تازه را در یک بطری شیشه‌ای قرار داده و در محیطی با نور طبیعی قرار دهید. آب را هر چند روز یک‌بار تعویض کنید.
رزماری گیاهی مقاوم است که در آب قابل نگهداری و رشد است. اگرچه نسبت به برخی گیاهان دیگر کندتر ریشه می‌دهد، اما در صورت فراهم کردن نور کافی، به‌خوبی رشد می‌کند.
نحوه پرورش: ساقه‌هایی از رزماری را در ظرفی از آب با نور مستقیم آفتاب قرار دهید. پس از ریشه‌دهی، می‌توان آن را در آب نگهداری کرد یا به گلدان انتقال داد.
کرفس یکی دیگر از گیاهان خوراکی است که می‌توان آن را از پایه در آب نگهداری کرد. این روش مناسب کسانی است که می‌خواهند سبزیجات خانگی پرورش دهند.
نحوه پرورش: ته کرفس را پس از مصرف جدا کرده و در یک ظرف کم‌عمق حاوی آب قرار دهید. گیاه را در نور زیاد بگذارید تا دوباره رشد کند.
پیازچه‌ها یکی از بهترین گزینه‌ها برای رشد بدون خاک هستند. تنها کافی است قسمت سفیدرنگ آن را در آب بگذارید تا برگ‌های سبز مجدداً رشد کنند.
نحوه پرورش: قسمت سفید و ریشه‌دار پیازچه را در لیوانی با مقدار کمی آب قرار دهید. به‌مرور برگ‌های سبز مجدداً رشد خواهند کرد.
کاهو نیز در پروژه‌های آموزشی و خانگی به‌راحتی در آب رشد می‌کند. ریشه‌زایی این گیاه ساده است و نیاز به فضای زیادی ندارد.
نحوه پرورش: ته کاهو را جدا کرده و در یک بشقاب کم‌عمق با کمی آب بگذارید. هر چند روز یک‌بار آب را تازه کنید.
کاهوی آبی یک گیاه آبزی واقعی است که بدون نیاز به هیچ‌گونه خاک رشد می‌کند. این گیاه در آکواریوم‌ها یا ظروف آبگیر قابل نگهداری است.
نحوه پرورش: در سطح آب در یک ظرف یا آکواریوم شناور نگهداری شود. نیاز به نور طبیعی یا مصنوعی دارد.
یکی از کوچک‌ترین گیاهان آبزی که در آب شناور است. عدسک آبی برای تصفیه آب و تغذیه ماهیان نیز مفید است.
نحوه پرورش: در ظرف آب کم‌عمق با نور مناسب رشد می‌کند. برای رشد بهتر به آب غنی از مواد مغذی نیاز دارد.
آزولا نوعی سرخس آبی است که در محیط‌های آبی مانند استخرهای کشاورزی به‌راحتی رشد می‌کند. این گیاه نقش مهمی در تولید کود سبز دارد.
نحوه پرورش: در سطوح آب راکد و غنی از نیتروژن کشت داده می‌شود. از تابش مستقیم نور خورشید بهره می‌برد.
خزه جاپونی برای تزیین تراریوم‌ها و آکواریوم‌ها بسیار مناسب است. این خزه بدون نیاز به خاک و تنها با وجود نور مناسب قابل رشد است.
نحوه پرورش: به سطح‌های مرطوب و نور کم تا متوسط نیاز دارد. در آب یا روی بسترهای مرطوب قابل رشد است.
گیاهان هوازی مانند تیلاندسیا بدون خاک رشد می‌کنند و تنها نیاز به اسپری آب دارند. آن‌ها را می‌توان به‌صورت معلق یا روی چوب نگهداری کرد.
نحوه پرورش: هفته‌ای دو بار با آب اسپری شوند یا برای 20 دقیقه در آب غوطه‌ور شوند. به تهویه مناسب و نور غیرمستقیم نیاز دارند.
ارکیده‌های خاصی مانند فالانوپسیس‌ها، در محیط‌های بدون خاک و با بسترهایی مانند خزه یا چوب پنبه به‌خوبی رشد می‌کنند. این گیاهان نیاز به رطوبت بالا دارند.
نحوه پرورش: در بستر خزه یا پوسته درخت قرار داده شده و هفته‌ای یک‌بار با آب پاشی یا غوطه‌وری آبیاری شوند. نور فیلترشده و رطوبت بالا ضروری است.
همان‌طور که دیدیم، معرفی 20 گل و گیاهی که بدون خاک هم رشد می‌کنند، نشان می‌دهد که امروزه می‌توان حتی در خانه‌های کوچک و بدون باغچه نیز از زیبایی طبیعت بهره‌مند شد. این گیاهان نه‌تنها زینت‌بخش فضای داخلی هستند، بلکه هوای اطراف را نیز تصفیه کرده و آرامش‌بخش‌اند. رشد بدون خاک، به‌ویژه با روش‌های نوینی مانند هیدروپونیک، آینده‌ای سبزتر و کارآمدتر را نوید می‌دهد. بنابراین اگر به دنبال گیاهان مقاوم، زیبا و قابل رشد بدون خاک هستید، لیست بالا گزینه‌هایی علمی، کاربردی و اثبات‌شده برای شروع یک سبک زندگی سبزتر است.
